अधोगती: तुम्ही दारू पिता की दारू तुम्हाला पिते आहे?

अधोगती: तुम्ही दारू पिता की दारू तुम्हाला पिते आहे?

मला अनेकदा माझे रुग्ण मित्र विचारतात, आम्ही पीतो मग काय होतेय? झाला त्रास तर आम्हालाच ना होईल, बाकी कुणाला तक्रार करण्याच काय कारण? आम्ही आमच्या पैशाची पितो वगैरे , यावर मला एकच गोष्ट सांगते ती अशी..

कुणी किती अधोगती करुन घ्यावी हे प्रत्येकान स्वतःसाठी ठरवाव, पण त्याआधी आपण अधोगती कशाला म्हणतो याबाबतचाच विचार करणे अपरिहार्य आहे, अशाच काही अनोख्या केसेस इथे सांगत आहे.


१) नेहमी टाप टीप टिप राहणारा मोहन कधीही स्वछतेच्या बाबतीत तडजोड करीत नसे, त्याने एके दिवशी घरात कोणी नाही हे हेरून दारु पिण्याचा बेत आखला, रात्री उशीरा घरी येतनाच तो दारू, खाण्यासाठी काही घेऊन आला. तयारी अगदी खास केली आणि तो ठरल्याप्रमाणे पीऊ लागला। खाता -खाता त्याच्या हातून एक घास खाली ट्रे मधे पडला, त्याने तो घास फेकून देण्याचे ठरवले व पुन्हा पीऊ लागला, शेवटचा पेग भरण्यासाठी त्याने ग्लास ट्रे मधे ठेवला आणि बाटलीतील रहिलेली दारू तो ग्लास मधे ओतू लागला। झाल अस की दारू ग्लास ऐवजी ट्रे मधे सांडली। एका क्षणाचाही विलंब न करता त्याने ट्रे उचलला आणि तो पुन्हा ट्रे मधे सांडलेली दारू ग्लास मधे पिण्यासाठी ओतू लागला। आधी खाताना  ट्रे मधे पडलेल्या घासाची त्याला आता मुळीच कीळस आली नाही, त्या ग्लास मधे तो खाद्यपदार्थाचा तुकडा तरंगू लागला, त्याने ग्लास घेतला आणि पिणार इतक्यात मनात आल, 'छी छी हे काय? ट्रे मधे पडलेला घास मी कीळसून फेकणार होतो पण दारू मात्र ट्रे मधून परत ग्लास मधे मी आनंदाने पीटो आहे ?' नक्कीच मी दारू पितो नाही तर दारू मला पीत आहे.

मोहन आणखी घाबरला स्वतःवरच थोडा चिडला आणि तात्काळ दारू सोडण्याचा निश्चय त्याने केला आणि अगदी आठवडाभर तो समुपदेशानासाठी येवू लागला, त्याला दारू सोडण्यासाठी इतकीच अधोगति पुरेशी होती।

पण सगळेच मद्यपी स्वतःची अधोगति ओळखू शकत नाहीत, काही नोकरी घालवतात, कहींचि बायको निघून जाते, काही कायमचे अपंग होतात, काही रोडवर पडतात, काही नल्यामधे तर काही तुरुंगात जातात, काही पूर्ण वेडे होतात तरीही स्वतःची अधोगति ओळखता आणि मान्य करताना अपूरे पडतात। व्यसनाची हीच खरी शोकांतिका आहे.


शीतल बिडकर

भेट

भेट

व्यसनमुक्तीच्या प्रवासामधे अनेकदा लोक स्वतःचे आत्मनिरीक्षण करतात, भावना, विचार, कृती याचा जणू  सखोल अभ्यास करतात। प्रत्येक दिवशी ते स्वतःलाच नव्याने भेटतात। अशाच एका भेटीची ही कहाणी।


अशाच एक कातरवेळी, मनात आली गोष्ट वेगळी,
धावलो आरश्याकडे अगदीच अवेळी,

पाहिले मी मज नव्याने त्यावेळी ,जागली नवी उमेद कोवळी,
मला मी नहाळयत होतो, नवी ओळख करीत होतो

भटकलो जरी काही काळ, जीवनाला नव्याने घालितो आळ,
येईल पुन्हा सुखाची सकाळ, बुडेल व्यसनाची संध्याकाळ,

गटचर्चा आणि लिखाण, सत्रात शोध सुरु झाला तात्काळ,
सखे, सोबती आणि मदत गट दविति व्यसनमुक्तीचा सुकाळ,

विचार आणि आचार बदल जाणवू लागला तात्काळ,
आप्तांचा विचार झाला अधिक सबळ,

भावली मला माझी अनोखी भेट.....
भावली मला माझी अनोखी भेट.....

शीतल बिडकर

Sending your loved one's for addiction treatment

Addiction is a family disease. Most of the time family kills lot of  time in taking decision about long term in-house treatment. Unlike other countries in India family can take decision  to admit addicts & mentally ill people by the help of law. If the patients can not take rational & helpful decisions for themselves family can take decision for them with the help of law. So if you are sending your loved once to rehab you should be aware about following things:

1. The stay in rehab will not be comfortable for both the patient & his family.

2. Patient may try some tricks to come out of rehab by giving false reasons like: food or hygiene etc. It is always good to see the place & discuss the facilities, treatment plan with the people in the centre.

3. Have trust: You need to have a trust on people who are there in rehabilitation centre, You must take regular feedback from people over there about patient.

4. Understand the process of treatment: If there is a family meetings or open sessions put more efforts to understand that how this can help your loved once.

5. Give all the possible information: Legal cases, health complications, behavioural abnormalities etc all information give in detail.

6. Do not send things like extra medications, gold chains etc. because patient may misuse them.

7. Stop enabling: Do not become obsessive or over anxious about the client even if he is not cooperating for therapy he is at least maintaining the abstinence.

8. discuss all the do's & don'ts with counsellor before discharge

9. Discuss the post discharge plan with therapists & take dates for follow up.

10. have a back up plan: Patient may relapse after the treatment also be aware about the fact & set a realistic back up plan. i.e. what you should do if he/she goes back to addiction. etc.

Remember Big Journey starts with small steps ............

Sheetal Bidkar

अनोळखी

आम्ही आठवड्याच्या शेवटी अशा सत्रांची आखणी करतो ज्यामधे रुग्ण मित्र काहीतरी नव्याने व्यक्त करतील, अशाच एका सत्रातील ही कविता जी एका रुग्ण मित्राने लिहिली आहे

मला व्यसनमुक्ति केंद्रामधे आधार देणारे माझे समुपदेशक कसे होते त्याची ही कविता


पाठमोरा एकटा खिडकीशी बसुन मी
मुसमुसन बोलत होतो  ……।
शब्द नव्हे तर यातना म्हणा
डोळ्यातून टपकत होत्या,

उमगली जणू मजला
स्वतःची सद्यस्थिती,
अवघडलो  , बावरलो मी
 तुटला  आतून  परी

असंख्य चूका अन असंख्य शाप
समोर केवळ  भकास सकाळ,
व्यसनात बुडलेले, कललेले प्राण
जगण्यालाही ना उरला त्राण

कोणी अचानक पाठीवरी देवून थाप
बोलला स्वतःची कहाणी कित्येक तास
भोगुन, जगून माझेच हाल
मदतीचा का देवू पाहतो हात?
म्हणे मला ………

  मित्र वा बंधू समज
शांत ऐकणारा सोबती समज
मरगळ सारी बोलून टाक
चैतन्याला देउनि हाक

म्हणे तो मी ही होतो व्यसनी,
दोघे मिळून तोडू व्यसनाची साखळी
असलो जरी अनोळखी

दोघे मिळून तोडू व्यसनाची साखळी
असलो जरी अनोळखी
असलो जरी अनोळखी

अनामिक मद्यपी

Interviewing Relapsed patient

Treating a relapsed patient takes lots of efforts. They have fixed view towards treatment, Counsellors & therapy structure. Many of them carry a belief that they know the program & that is not helping them.  They feel that relapse is a outcome of treatment failure. Almost all the de-addiction rehabilitation centres introduced 12 step program & relapse patients they feel there is nothing new I am learning in repeated admissions. Here are some important things therapist can keep in mind before interviewing relapse patients.

1.       Understanding his perception towards treatment: Mostly the structure, timetable & sometimes therapeutic program may have similarities with the previous treatment experience for the client, so allowing him to talk about the past good & bad experiences with the treatment centre or self help group is very important. Though sometimes it sounds irrational but gives the clear idea about his beliefs.     

2.       Allow catharsis: Patients has their own analysis of relapse, what triggered them or why they refused help etc, one need to understand that because that is the reality for the patient. Immediate confrontation with the patient may push him to the shell; He will not feel comfortable to talk anything after that. Giving them a chance of catharsis strength the rapport with him.

3.       Making a partnership: Motivating a client to participate in individual & group therapies is very important. It gives them a message that they are responsible for their recovery. Sometimes they feel that doctors will take care of my disease, I need not do anything about it. After detoxification therapist should clearly mention patient’s role & therapist’s role in his recovery. Making a partnership will motivate them to cooperate with treatment.

4.       Tailor-made Program:  Each client has unique & has different issues, one has to address the client’s needs. Same assignments & treatment may not be effective with everyone. 

Why In-patient Treatment for addicts?

Nobody likes the confinement, we all love freedom. Addicts compare jails with in- patient treatment. However family also sometimes feels that outpatient treatment will be a better option but it eventually gets fail. An addict is pre-occupied with the thought of using substance it is difficult for him to participate in individual counselling sessions with this mind set, There are high chances of addict to use substances as a result of uncontrollable cravings. He may feel ashamed or guilty to go to therapist after drinking or using substance. An addict always gives first preference to his substance so adherence to outpatient treatment becomes challenging.  There are few rational for suggesting a in-house treatment for an addict; the reasons are as below:

1.     No access to substance: In a natural environment addict has open access to substances or alcohol. In-patient treatment automatically turns in to compulsive abstinence as rehabilitation caters doesn’t allow the patients to use any chemicals once they are admitted.  
  

2.     Structured routine: after detoxification, patients are supposed to follow the structured timetable in the rehab. It includes fixed timings for food, exercise, sleep etc. An active addict doesn’t have a structured day in natural environment. He sleeps whenever he wants or he don’t mind skipping food for days together which may worsen his health condition. 

  

3.     Peer help: In the rehabilitation units he gets the peer group like him who is also fighting with the addiction, the peer educators works as role model & he can get motivated.   

4.     Less deviation: patient is able to avoid the unnecessary deviations like meeting the using friends or responding somebody on phone or mails by being in the in-house treatment.

5.     Focus on self: Less deviation, good positive peer support, in puts by therapists allow the patients to focus on themselves and change their thoughts, attitudes towards substances. They will be able to put conscious efforts for bringing the desirable changes. 
  

6.     Under observation: While taking the in-patient treatments there counsellors, therapists, doctors are supposed to give a feedback, that means the patient will be under observation & he will get the right suggestions during the treatment. It saves lot of time & patient gets good directions to mould his behaviour.

7.     Helps to introspect: The suggestions, psycho education, peer feedback, etc helps the individual to introspect his behaviour & learn from the past mistakes.

8.     Managing cravings & triggers without substance: During the treatment patients learn that they can overcome the craving & stress & negative emotions without the substance; they learn the new coping mechanisms & become confident.  
    


     Sheetal Bidkar

चांगल्या व्यसनमुक्ती केंद्राचे काही निकष

मागच्या कही वर्षात महाराष्ट्रात नव्हे तर पूर्ण भारतातच जणु व्यसनमुक्ती केंद्रांचा सुळसुळाट झाला। मी पुण्यात मुक्तांगण नावाच्या एका प्रशिक्षण केंद्रात काम करात होेते आणि सुदैवाने मला पाच राज्यामधील व्यसनमुक्ती केंद्रांची पहाणी करण्याची संधि मिळाली। महाराष्ट्र, गोवा, मध्यप्रदेश , गुजरात आणि छत्तीसगढ़ या राज्यमधील जवळपास ९२ केंद्रांशी माझा संपर्क होता।

त्यानंतर मी २०११ पासून आंध्र प्रदेशमधे काम करीत आहे, सर्व अनुभव एकत्रित करता मला अस वाटत की चांगल्या व्यसनमुक्ती केंद्राचे काही निकष आपण ठरवले पाहिजेत, त्यामधे खालील मुद्यांचा समावेश असावा।


१. व्यसनमुक्ती केंद्रामधे शारिरिक आणि मानसिक आरोग्याची काळजी घेणारे लोक असावेत जसे फिजिशियन, साइकोलोजिस्ट, साइकेट्रिस्ट, कौंसिलर, असावेत

२. व्यसनापासून दूर राहणारे (रेकवरिंग अलकोहॉलिक्स ) लोकच अनेकदा केंद्र चालवत असल्याचे आढळते, पण प्रत्यक्षात त्याचा खास फायदा होत नाही। पिअर एज्युकेटर म्हणुन त्यांची भूमिका नक्कीच महत्वपूर्ण आहे पण उपचारामधे आणखीही घटक असणे योग्य ठरेल

३. कुटुंबीयांसाठीही मानसोपचार होणे आवश्यक आहे.

४. स्व मदत गटाची ओळख व्यसनमुक्ती केंद्राद्वारे होणे गरजेचे आहे.

५. अनेकदा व्यसनमुक्ती केंद्रांमधे मानसिक आजारांच्या रुग्णांचाही समावेश असतो, अशा केंद्रामधे व्यसनमुक्ती साठी लागणारे उपचार वेगळे असल्याची खात्री करावी

६. व्यसनमुक्ति केंद्रांमधे शारीरिक मारहाण तसेच अपमानास्पद वागणूक असू नये.

७. व्यसनमुक्ति केंद्रांमधे पालकांना भेटीची परवानगी असावी।

८. उपचारानंतरही रुग्णानी काय  करावे काय करू नये याच्या सुचना स्पष्ट असाव्यात।

९. उपचारादरम्यान रुग्णमित्राना मोकळेपणाने त्यांचे विचार आणि भावना व्यक्त करण्याची मुभा असावी।

१०. नोकरी, व्यवसाय याबाबतच्या देखील सूचना असाव्यात।

तुमच्या शंका जरूर विचारा 
email: sheetal.bidkar@gmail.com


शीतल बिड़कर